20 kwietnia Światowym Dniem Szczepień Zwierząt – stanowisko przemysłu wobec szczepień zwierząt

Profilaktyka chorób zwierząt jest niezbędna

Profilaktyka chorób jest stałym elementem naszego życia, a znaczenie środków zapobiegawczych jeszcze nigdy nie było tak wyraźne, jak obecnie. Współpraca na rzecz lepszego przygotowania do identyfikowania i zwalczania chorób w przyszłości jest priorytetem dla przemysłu weterynaryjnego. Zwierzęta – głównie dzikie, ale także niektóre domowe – mogą przenosić patogeny powodujące choroby u innych zwierząt, ale także u ludzi, powodując poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego.

W sytuacji, gdy choroby takie zagrażają innym zwierzętom lub gdy patogeny przenoszone przez zwierzęta mogą wywoływać choroby

Dzięki współpracy możemy:

Szczepienia zwierząt odgrywają istotną rolę dla ich dobrostanu. Organizacja AnimalhealthEurope jest w pełni zaangażowana w działania na rzecz innowacyjności poprzez opracowywanie skutecznych szczepionek i niezawodnego systemu identyfikacji zwierząt. Wspieramy również usprawnianie wdrażania środków zapobiegawczych.

Branża i władze regulacyjne skutecznie współpracują ze sobą w zwalczaniu określonych zagrożeń.  Niezbędne jest pogłębienie tej współpracy, aby umożliwić szybką reakcję i zahamowanie lub spowolnienie rozprzestrzeniania się chorób przez granice państw w celu ochrony zdrowia publicznego i społeczności rolników.

Wpływ chorób na dobrostan zwierząt ma wiele aspektów. Choroby zwierząt niosą ze sobą także koszty ekonomiczne i społeczne, które są trudne do oszacowania ze względu na znaczne różnice w cenach żywca i wydajności hodowli, a także w kosztach zasobów używanych do monitorowania i zwalczania chorób. Na podstawie danych Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) dotyczących dużych epidemii chorób w latach 2000–2015 ich całkowity koszt można oszacować na poziomie 12,1 mld USD (10 mld EUR).

Udana współpraca w Europie:

Zakażenia salmonellą u ludzi są skuteczniej zwalczane dzięki programom koordynowanym przez UE i zintegrowanemu podejściu do bezpieczeństwa żywności w tzw. systemie „od pola do stołu”.

Podejście jest oparte na ocenie ryzyka oraz narzędziach zarządzania ryzykiem, a jednym z kluczowych elementów jest szczepienie drobiu przeciwko salmonellozie. Niektóre kraje europejskie wspierają rolników poprzez dofinansowanie szczepień przeciwko salmonelli, która jest skutecznym środkiem walki z chorobą.

Co może zrobić UE?

TWORZYĆ ZACHĘTY DO BADAŃ I ROZWOJU SZCZEPIONEK PRZECIWKO NOWYM CHOROBOM

Dzięki współpracy branża i władze regulacyjne mogą szybko reagować, aby powstrzymać lub spowolnić transmisję istniejących i nowych chorób zakaźnych. Niezbędne są mechanizmy zachęcające do rozwijania narzędzi i infrastruktury umożliwiającej wczesne wykrywanie, identyfikację zwierząt i zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób. Wnioski wyciągnięte z szybkiego opracowania szczepionek przeciwko chorobie niebieskiego języka i wirusowi ze Schmallenbergu wskazują jednoznacznie, że usprawnienie skutecznego rozwoju szczepionek poprzez optymalizację narzędzi regulacyjnych znacznie poprawi przygotowanie do zwalczania chorób.

Elastyczne podejście do pakietów danych niezbędnych do dopuszczenia do obrotu szczepionek przeciwko nowym chorobom teoretycznie⁽²⁾ jest przewidziane w obecnych przepisach ustawowych UE.

Praktyczne wdrażanie tej elastyczności może jednak napotykać trudności na poziomie całej UE w porównaniu do poziomu państw członkowskich, gdzie może występować konieczność natychmiastowego wdrożenia szczepionki. Czasami Państwo członkowskie, w którym występuje choroba, może podejmować decyzje szybciej. W rezultacie szczepionki są udostępniane najpierw w danym państwie (tak jak w przypadku choroby niebieskiego języka czy wirusa ze Schmallenbergu), natomiast wprowadzenie ich do obrotu w całej UE wymaga spełnienia dodatkowych warunków. Zalecamy wdrożenie przyspieszonego dopuszczania szczepionek do obrotu także na poziomie całej UE.

ZALECENIA

Wzywamy UE do poprawy przygotowania do zwalczania nowych chorób, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego oraz zdrowia i dobrostanu zwierząt⁽³⁾:

• Ustalenie i przestrzeganie listy kryteriów dla chorób kwalifikujących się do zatwierdzania szczepień w trybie przyspieszonym.
• Usprawnienie procedury rejestracji: uzgodnienie minimalnego zbioru danych dla szczepionek awaryjnych dla każdego typu choroby oraz zapewnienie akceptacji stosowania w rzadkich przypadkach i u rzadkich gatunków (MUMS) (ograniczony rynek) dla szczepionek przeciwko takim chorobom. Przykład: przyjęcie częściowej dokumentacji, zawierającej tylko kompletne dane nt. jakości i bezpieczeństwa znacznie przyspieszyłoby wprowadzanie szczepionek na rynek w przypadku wybuchu epidemii znanej choroby, której wcześniej nie odnotowano w Europie.⁽³⁾
• Rozwijanie europejskiej strategii Hold-FAST dla chorób zwierzęcych FAST (pryszczyca i podobne choroby transgraniczne), w szczególności w kontekście zarządzania i koordynacji z partnerami oraz strukturami wsparcia technicznego.
• Priorytet inwestycji na poziomie krajowym i europejskim w innowacyjne wczesne badania poprzez programy finansowania, np. Horizon Europe. Umożliwi to opracowywanie nowych generacji szczepionek i pozwoli na ich szybką modyfikację w przypadku pojawienia się nowego wariantu patogenu.
• Zadbanie o to, aby przepisy ustawowe, normy międzynarodowe (kod OIE) oraz umowy handlowe umożliwiały priorytetowe szczepienie w strategii DIVA. Umożliwienie rozróżnienia między zwierzętami zainfekowanymi i zaszczepionymi (DIVA) pomaga uniknąć utrudnień w handlu żywcem lub produktami zwierzęcymi, a także zbędnego uboju. Pozwala także na szybsze przywrócenie statusu państwa członkowskiego jako „wolnego od choroby” (dla konkretnego schorzenia).
• Optymalizacja i harmonizacja przez państwa/strony wdrażania protokołu z Nagoi(4) aby zabezpieczyć odpowiednio szybki dostęp do antygenów i sekwencji antygenów, a tym samym uniknąć opóźnień w opracowywaniu szczepionek.
• Wspieranie tworzenia banków antygenów i/lub szczepionek, w tym przeciwko chorobom, które jeszcze dotarły do UE, aby umożliwić szybką reakcję w przypadku wybuchu epidemii.

ZWIĘKSZYĆ AKCEPTACJĘ DLA SZCZEPIEŃ I ICH STOSOWANIA

Profilaktyka jest zawsze korzystniejsza od leczenia

choroby.  Opieka profilaktyczna stanowi dobrą podstawę dla dobrostanu zwierząt. Szczepienia są najskuteczniejszym sposobem zapobiegania przenoszeniu się chorób na ludzi lub inne zwierzęta. Chronią zwierzęta przed narażeniem na patogeny i zapobiegają infekcji w przypadku, gdy pomimo podjętych środków ostrożności zwierzę ma kontakt z patogenem. Należy promować środki zapobiegawcze w gospodarstwach, np. bezpieczeństwo biologiczne i szczepienia, a tam, gdzie jest to możliwe, wspierać je jako zrównoważone praktyki hodowlane, korzystne z punktu widzenia zdrowia publicznego, dobrostanu zwierząt, gospodarki i ochrony środowiska.

Skuteczność profilaktyki chorób znacznie wzrasta dzięki dostępności bezpiecznych, skutecznych szczepionek wysokiej jakości. Niechęć do szczepień pozostaje problemem w UE, nie tylko w kontekście zdrowia publicznego, ale także w przypadku zwierząt. Udowodnione naukowo korzyści są negowane, a rzekome zagrożenia wyolbrzymiane. Spada także społeczna i polityczna akceptacja uboju stad – w tym zdrowych zwierząt – jako metody zwalczania niektórych chorób podlegających obowiązkowemu zgłoszeniu.

Profilaktyka chorób nie tylko chroni zdrowie i dobrostan zwierząt, ale także zapewnia bardziej zrównoważoną produkcję żywności, zapobiega upadkom zwierząt, wspiera pracę hodowców i zwiększa bezpieczeństwo żywności, przyczyniając się do realizacji Europejskiego Zielonego Ładu i Celów Zrównoważonego Rozwoju.

ZALECENIA

Wzywamy UE do promowania zwiększania odporności zwierząt na choroby poprzez usprawnianie wykrywania i poprawę profilaktyki chorób zwierząt:

• Podnoszenie świadomości społecznej na temat korzyści z profilaktyki oraz nowych technologii poprawiających stan zdrowia zwierząt, oraz ich znaczenia dla zwalczania problemów zdrowotnych w przyszłości.
• Zapewnienie konsekwentnego podejścia opartego na danych naukowych poprzez potwierdzenie, że narzędzia diagnostyczne, cyfrowy monitoring zdrowia i hodowli oraz szczepionki mają kluczowe znaczenie w walce z epidemiami chorób zwierząt: np. priorytet dla szczepień w walce z epidemią pozwoli uniknąć uboju zwierząt.
• Aktywne wspieranie wdrażania technologii oraz narzędzi profilaktycznych dla weterynarzy i hodowców, które wspierają zdrowie i dobrostan zwierząt oraz zrównoważoną hodowlę.
• Działania na rzecz wspierania szczepienia zwierząt przez hodowców.

animalhealtheurope.eu

(1) The economics of animal health: direct and indirect costs of animal disease outbreaks, OIE 2016. Adres: https://www.oie.int/fileadmin/home/eng/Media_Center/docs/pdf/SG2016/A_84SG_9.pdf
(2) Art. 7 (dopuszczenie do obrotu w innych państwach członkowskich UE), Art. 8 (użycie bez dopuszczenia), Art. 26.3 (zezwolenie tymczasowe z zastrzeżeniem) Dyrektywy 2001/82/UE, z późn. zmianami, oraz Art. 23-27 Rozporządzenia (UE) 2019/6.
(3) Global Benchmarking  Survey 2020 – Impact on competitiveness of the Animal Health Industry – Europe – Dostęp tutaj.
(4) Protokół z Nagoi dotyczący dostępu do zasobów genetycznych oraz uczciwego i sprawiedliwego podziału korzyści wynikających z ich wykorzystania stanowi załącznik do Konwencji o Różnorodności Biologicznej.